U heeft zich vast wel eens afgevraagd waarnaar een straatnaam vernoemd is of wat de betekenis is. In onze vaste rubriek ‘Straat in beeld’, hebben wij dit voor u uitgezocht. Deze week: de Van Embdenruimte in Noordhove.
 |
 |
Sam van Embden
Architect en stedenbouwkundige Samuel Joshua (Sam) van Embden (geboren in Amsterdam op 13 oktober 1904) was een Nederlandse stedenbouwkundige, die nationaal en internationaal gewaardeerd werd, belezen en pragmatisch was, met een zeer actieve en energieke persoonlijkheid. De kracht van Van Embden was zijn sterk analytisch vermogen en oplossingsgerichte manier van werken. In zijn ruim zeven decennia durende carrière maakte hij de belangrijkste gebeurtenissen in de ontwikkeling van de moderne stedenbouw van dichtbij mee. Hij werkte aan vele steden, waaronder Rotterdam, en maakte baanbrekende plannen voor universiteitscampussen in onder andere Eindhoven, Singapore en Ibadan. Door zich kritisch tegen ieder systeem te keren en door zich niet te voegen in bestaande ideologieën gaf van Embden zelf het duidelijkst vorm aan zijn ideeën.
Van Embden werd met een aantal van zijn medestudenten tijdens zijn studie aan de Technische Hogeschool in Delft sterk gevormd door hoogleraar Granpré Molière. Tijdens zijn studie richtte Van Embden samen met studiegenoot Hans van der Laan de Bouwkundige Studiekring (BSK) op. Terwijl elk geloof haar eigen scholen, sportclubs en vakverenigingen oprichtte, stond de Bouwkundige Studiekring open voor iedereen ongeacht de religieuze achtergrond. De bijeenkomsten van de BSK, met Granpré Molière als voorzitter, hadden vooral een beschouwend karakter. Bouwkunde stond voorop, maar ook het bestuderen van andere cultuuruitingen werd gestimuleerd. De BSK vormde het begin van de Delftse School, een belangrijke architectonische stroming.
Na zijn studie werkte Van Embden twee jaar bij de architecten J.F. Berghoef en bij de afdeling Stedelijke Ontwikkeling van de gemeente Amsterdam. Daarna werkte Van Embden achtereenvolgens bij Wieger Bruin en in Leiden met de broer en vader van Hans van der Laan. Op aanbeveling van Granpré Molière werd Van Embden in september 1930 aangesteld bij het Gelderse Genootschap in Arnhem. In deze functie kwam hij met vele gemeentebesturen in aanraking waaruit een aantal ontwerpopdrachten volgden.
Eigen bureau en internationaal bekend
Met de oprichting van een eigen bureau in 1938 en met een veelzijdige opdrachtenportefeuille legde Van Embden tijdens het interbellum het fundament voor een zelfstandige positie binnen de vakwereld. Een belangrijke kwaliteit van stedenbouwkundige ontwerpen was volgens Van Embden een grote mate van flexibiliteit. Met stedenbouwkundige plannen zou de toekomst nooit onverbiddelijk vastgelegd kunnen worden. Van Embden wees erop dat de kwaliteit van veel werk juist in het spontane ligt. De schoonheid van een kunstwerk ontstond zonder dat je wist waarom, en niet doordat het aan vooraf gestelde regels beantwoordde.
Het bureau van Van Embden had al snel een goede reputatie. Hij profiteerde volop van de naoorlogse economische opleving en wist zich een vooraanstaande positie te verwerven. Daarnaast begaf Van Embden zich als lid van talloze studie- en adviescommissies in de frontlinie van de ruimtelijke ordening.
Hij speelde een grote rol in het ontwerp voor de herbouw van de Rotterdamse binnenstad, ook internationaal was hij een graag gezien architect. In 1964 aanvaardde Van Embden op zestigjarige leeftijd het ambt van buitengewoon hoogleraar aan de afdeling Bouwkunde van de Technische Hogeschool Delft. Hij richtte ook internationale organisatie op zoals de Foundation of the North-Sea-Region in an Urbanizing World (NUW) in 1965 en de International Society Of City and Regional Planners (ISOCARP)
In 1969 stapte Van Embden uit de directie van het ontwerpbureau dat inmiddels Van Embden, Choisy, Roorda van Eijsinga, Smelt en Wittemans heette. Op dat moment werd het bureau omgedoopt tot OD205 naar de locatie aan de Oude Delft 205 in Delft. Tegenwoordig opereert OD205 vanuit de Schiecentrale in Rotterdam. Op persoonlijke titel bleef Van Emden nog lange tijd betrokken bij de TH Eindhoven en bij een aantal andere projecten die zich hoofdzakelijk in Aziatische landen afspeelden.
Sam van Embden overleed op 95-jarige leeftijd in Bladel, op 20 september 2000.
Foto: Universiteit van Ibandan in Nigeria.
Tekst: Vera Voogt
Foto straat: Miroslav Buhac
Alle ‘Straat in Beeld’ rubrieken vindt u hier: Overzicht straat in beeld
